MANERA.AZ Yozgat Bozok Universitetinin rektoru Prof. Dr. Ahmet Karadağla müsahibəni təqdim edir:

- Hörmətli rektor Prof. Dr. Ahmet Karadağ, ilk növbədə söhbətimizə vaxt ayırdığınız üçün sizə təşəkkür edirəm.

- Xoş gəldiniz! Buyurun...

- İlk öncə sizi tanıyaq; Ahmet Karadağ kimdir ? Oxucularımız üçün təhsil və karyera həyatınız barədə danışsaz şad olarıq...

- Yozqatlıyam. Yozgatın Akdağ Maden rayonunda anadan olmuşam. İlk, orta və lisey təhsilimi Maden Akdağ'da aldım. Sonra universitet təhsili aldım. Kimyaçıyam. Samsun Ondokuz May Universitetində magistr təhsili almışam.

Magistratura, doktorluq təhsilimi bitirdikdən sonra əsgərliyə getdim. Əsgərliyimi bitirdikdən sonra 2004-cü ildə Tokat Qaziosmanpaşa Universitetində - o dövrdə kiçik dosent olaraq ifadə edilən ünvanla akademik həyata başladım. 2007-ci ildə dosent, 2013-cü ildə professor oldum.
2014-2017 -ci illərdə Tokatda müəllim işləmişəm. 2017-ci ildə bir professorumuz Bartın Universitetinin rektoru oldu. Məni Bartın Universitetində işləməyə dəvət etdi. Mən orada Sosial elmlər fakültəsində qısa müddət dekan vəzifəsində çalışmışam. İki ilə yaxın işlədikdən sonra 2019-cu ildə Yozgat Bozok Universitetinin rektoru vəzifəsinə təyin olundum. Bu tarixdən etibarən mən doğma şəhərdə - Yozgat Bozok Universitetinin rektoru vəzifəsində çalışıram. Bu mənim idarəetmə fəaliyyətimdə ilkdir.

- Yaxşı, Yozgat Bozok Universitetinin yaranması haqqında danışa bilərsiniz? Sizcə belə bir universitet nə üçün lazım idi?

- Prezidentimizin bir arzusu var idi; Deyirdi ki, hər şəhərlə bir universitet yaradılmalıdır. Həqiqətən də, hazırda səksən bir şəhərimizdə ən azı bir dövlət universitetimiz var.

Ankarada olduğu kimi İstanbulda, İzmirdə və hətta Kayseridə birdən çox dövlət universiteti, özəl universitet və vəqf universiteti var.

- Hər şəhərdə bir universitet... Bunun məqsədi nədir?

- Şəhərlərin bütün aspektlərdə inkişafı üçün baxış və hədəfi ortaya qoyur. Universitetlər bilik mərkəzləridir. Universitetlər dünyada informasiyanın yeniləndiyi və yeni məlumatların təqdim edildiyi yeganə qurumdur. Ona görə də, harada universitet varsa, orada bilik istehsalı da var. Deməli, AR-GE işləri, elmi araşdırmalar var. Digər tərəfdən, açılan fakültə və kolleclərlə bu ölkənin gələcəyinə töhfə verəcək peşəkar kadrların yetişdirilməsi var. Burada həm də assosiasiya və bakalavr proqramlarımız var. Ali təhsilimiz var. Ona görə də düşünürəm ki, hər bir vilayətdə bir universitetin vizyonu ölkənin daha güclü və çiçəklənməsi əsasında düşünülmüş və həyata keçirilən bir layihədir.

...Mən 1991-ci ildə magistraturaya başlamışam . O vaxtdan bəri Türkiyədə ali təhsildə nələrin baş verdiyini və nələrin olduğunu, Türkiyədəki universitetlərin vizyonunu, hədəflərini və o vaxtdan bəri çatdıqları nöqtəni çox yaxından izləyirəm. Həqiqətən də universitetlər şəhərlərə yeni baxış əlavə edirlər. Şəhərlərin inkişafına mühüm töhfələr verir. Bundan əlavə, Anadolu adlanan Orta Anadolunun tam ortasında, Yozgat kimi kiçik şəhərlərdə universitetlərin yaradılması bir tərəfdən şəhərin müasirləşməsinə və şəhərləşməsinə töhfə verir. Bu gün Türkiyənin hər yerindən tələbələrimiz var . Bu il eyni zamanda, potensialımızı və beynəlxalq tələbə sayını artırdıq.

Ona görə də, deyə bilərəm ki, biz şəhərimizi öz tələbələrimizə tanıtmaqla, mədəni dəyərlərimizi, şəhərimizin adət-ənənələrini öyrətməklə yanaşı, gələn tələbələrimiz də şəhərimizə gəldiklərində hər cəhətdən buraya dəyər qatırlar.
Türkiyənin hər şəhərində universitet açmaq vizyonu o mənada qiymətləndirilməlidir ki, bu universitetlər elmi ictimaiyyətə əhəmiyyətli töhfələr verir. Bu da hər il şəhərlərin inkişafında və böyüməsində mühüm rol oynayır.

İki min altıda qurulan bir universitet olaraq, universitetimiz Erciyes Universitetinə bağlı fakültələri ilə təxminən yarım əsrlik təcrübəyə malikdir. Hazırda, Ali təhsilə güclü qatqısı olan, Türkiyədə regional inkişafa yönəlmiş iyirmi iki ixtisaslaşmış universitetdən biridir. Yozgat Bozok Universiteti 2000-ci ilin əvvəlində ixtisas universiteti elan edilmişdir.

- Hocam, konkretləşdirsək, hər şəhərdə universitet olmalıdırmı? Beləcə universitetlərin keyfiyyətindən güzəştə gedilmir ki?

-10 ildən artıqdır ki, ali təhsili yaxından izləyirəm; Universitetlər bir-birini təkrarlayan qurumlar deyil, öz arenalarında fərqlilikləri üzə çıxarmaq kimliyini öz üzərlərinə götürürlər. Bölgənin prioriteti nə olursa olsun, məsələn, Yozgat əkinçilik və heyvandarlıq bölgəsi, biz kənd təsərrüfatı üçün ixtisaslaşmış bir universitetik. Yəni, bölgədəki universitetlər buranın potensialına uyğun olaraq töhfə verirlər. Türkiyədə 22 tədqiqat universiteti var. Biri Erciyes Universitetidir, məsələn bu Universitet Türkovac peyvəndini tapan universitetdir. Yozgat Bozok Universiteti də akademik sahədə ciddi işlər aparır. Biz istehsal etdiyinə iqtisadi dəyər qatan regional inkişafa diqqət yetirən bir universitetik.

-Yaxşı, bir sual verim; Siz rektor vəzifəsinə təyin olunandan sonra universitetdə dəyişməyə necə başladınız?

- Çox gözəl sual verdiniz... Mən vəzifəyə başlayanda dedim ki, biz ixtisaslaşdırılmış universitet olmalıyıq. Bizdən əvvəl 10 ali məktəb var idi ki, onlar ixtisaslaşdırılmış universitetlər idi. Layihə hazırladıq. 29 universitet müraciəti arasından seçildik və ixtisaslaşdırılmış universitet olduq. Arzumuz ixtisaslaşdırılmış universitet olmaq idi və buna nail olduq. Universitetdə bəyənmədiyimiz bir şüar var idi. Biz onu dəyişdik. “Qərarlılıqdan uğura.. ” etdik. Belə bir deyim var ki, inanmaq işin yarısıdır. Fikirləşdik ki, bu universiteti necə yaxşılaşdıraq ?.. Necə marka olaq? Biz onu beynəlxalq arenada necə görünə bilərik və b. Buna uyğun olaraq məqsədlərimizi müəyyənləşdirdik.

- İndi qətiyyətdən uğura gedən yolda nə edirsiniz?

- İnstitutumuzu yaratdıq. Biz bu sahədə elm şöbəsi yaratmışıq. Bu sahədə tədqiqat və inkişaf fəaliyyətlərinə başladıq. Biz fənlərarası tədqiqatları təqdim etdik. Hazırladığımız nümunələrlə geniş bir infrastruktur yaradaraq məhsullar hazırladıq. Biz bunu ümumi mənada etdik. Bu sahəyə sərmayə qoymaq istəyən iş adamları ilə görüşdük. İstehsal etdiyimizi təqdim etdik. Biz əməkdaşlıq etdik. Digər tərəfdən, biz də müəyyən sistemli araşdırmalar apardıq. Akademiya yaratdıq. Xarici layihələr həyata keçirmişik. Tələbələrimizə təhsildə özlərini daha da təkmilləşdirmək üçün imkanlar və proqramlar yaratmışıq. TÜBİTAK layihələri üzərində də ciddi işlərimiz var. Şagirdlərimiz layihələr həyata keçirirlər. Biz özümüzü daha da inkişaf etdirməyə davam edirik. İmtahan sistemini dəyişdik...

- Necə dəyişdiniz?

- Bakalavr təhsili dövründə aralıq imtahan keçirilir; Semestrin yeddinci həftəsində. Biz isə prosesdən asılı olaraq qiymətləndirmə aparırıq. Ümumilikdə üç tədbirimiz var. 14 həftə ərzində bu fəaliyyətlər imtahan şəklində ola bilər. Digər iki imtahan şifahi və ya tədqiqat yönümlü imtahanlar ola bilər. Məsələn, hansısa jurnalistika şöbəsində oxuyan tələbə müsahibə və ya reportaj hazırlayır, bu, onun üçün imtahan sayılır.
- Hocam, sizcə keyfiyyətli universitetdə necə olmalıdır?

- Universitetlər biliyin istehsal olunduğu yeganə qurumdur. Universitet dünyada söz sahibi olmaq istəyirsə, keyfiyyətli biliklər istehsal etməlidir . Elmi araşdırmaları ilə beynəlxalq aləmdə özünü göstərməlidir.

- Elmi tədqiqatlar... Bu universitetin keyfiyyət göstəricisi ola bilərmi?



- Yox. Tədris prosesinin idarə edilməsi də vacibdir. Beynəlxalq qiymətləndirmə proqramları var. Onlar bir neçə meyarla sıralanır. Məsələn, bu bir meyar ola bilər. Digər tərəfdən universitetdə çalışan akademiklərin keyfiyyətli tədqiqat işləri və b.
- Məzun keyfiyyətindən danışsaq, bu, daha ciddi amil olmazmı?

- Doğru. Məsələn, nüfuzlu universitetlərin fakültələrini, məsələn, ingilis dili fakültəsini bitirənlərin dil bilgilərinin zəif olduğunu görürük...
Fikrimcə, universitetin keyfiyyəti ilə bağlı digər mühüm məsələ istehsal olunan biliklərin texnologiyaya, sonra isə sənayeyə çevrilə bilməsidir. Bunu bacaran universitet mənim fikrimcə, keyfiyyətli universitetdir.

- Siz bunu edə bilirsinizmi?
- Bəli. Biz universitetimizin tarixində ilk dəfə olaraq universitet- sənaye əməkdaşlığını başlatdıq. Böyük bir şirkətin sahibi bizimlə protokol tərtib etdi. Qərb kampusumuzda müasir istixana tikilib və s. Biz hələ də regional inkişaf üçün investisiya planları hazırlayırıq.

- Bəs universitetiniz tələbələrə hansı imkanlar təqdim edir?

- Yozgat kiçik bir şəhərdir... Burada tələbələrin gələcəklə bağlı arzularını reallaşdırmaq üçün daha çox imkanları var. Tələbələrin daha az xərclə təhsil və təlimlərini davam etdirə biləcəkləri bir şəhərdir. Ona görə də, burada böyük şəhərlərin çətinliyi yoxdur; Bu bir üstünlükdür. Universitetimiz ixtisaslaşmış universitetdir. Davamlı olaraq özünü yeniləyən, yenilənən, güclü şəxsiyyət yaratmaq istəyən bir universitetdir. Tələbələrin xeyrinə dəyişikliklər edirik; Yaxşı kampusumuz var. Universitetimizin yaxınlığında yataqxanalar var. Biz Türkiyədə ən çox yataqxanası olan yeganə şəhərik. Ayrıca, universitetimizdə bizim öz idarəetmə sistemimiz - mobil proqramımız var. Yəni, biz tədris prosesində material baxımından rahatlıq təqdim edirik. Hər bir fakültəmizdə yeməkxanalarımız var. Mərkəzlərimizdə idmanın bir çox növləri ilə məşğul olmaq imkanı var. Tələbələrin özlərini təkmilləşdirmək üçün kurslar var. “Bozok Akademiyası” var; Tələbələr buradan müvafiq kurslar keçib özlərini inkişaf etdirə bilərlər. Bizim belə imkanlarımız çoxdur.



- Hocam, Sizcə, bir rektorda olması gərəkən mütləq bacarıqlar hansılardır?
- Məncə, rektor “bürokrat başı” ilə hərəkət etməməlidir. O, masa arxasında oturub sənədlərə qol çəkib, gələnlərə əmr verən adam olmamalıdr. Rektor alimdir ki, universitetin baxışı və məqsədləri nədən ibarət olduğunu yaxşı bilməlidir. O, universitetin məqsədlərini əsas götürən, missiyasını, baxışını reallaşdıran insan olmalıdır. Akademik dillə desək, rektor universitetin inkişafı və çevrilməsi üçün davamlı olaraq yeniliklər edən şəxsdir. O, açıq fikirli və bacarıqlı insan olmalıdır.
- Hörmətli rektor, Sizcə, bugünkü sürətli dəyişikliklər universitetlərə necə təsir edir?

- Birincisi, universitet rəhbərliyi dünyanı yaxşı izləməlidir. Digər bir məsələ də bilik istehsalındakı inkişafla ayaqlaşmağa çalışmalıdır. Başqalarının nə etdiyini ölçmək üçün deyil, öz universitetinin missiyasını əsas götürərək, brend universitet olmaq yolunda ciddi araşdırmalar aparmağı bacarmalıdır. Eyni zamanda universitetdə güclü professor-müəllim heyyəti də olmalıdır. Eyni zamanda universitetə rəhbərlik edən rektor bir alim kimi öz sahəsində akademik çalışmaları ilə nümunə olmalıdır. Necə ki, sağlam bədənin əsas orqanı beyindir. Beyin yaxşı işləyirsə, bütün orqanlar öz funksiyalarını uyğunlaşdırır...

- Bəs bir idarəçi kimi əməkdaşlarınızla ünsiyyət qurma məsələsini necə tənzimləyirsiz?
- Biz insan mərkəzli çalışırıq... Biz universiteti böyük bir ailə kimi görürük. Burada işləyən hər kəs zəncinin halqaları kimidir. Burada bir halqa da diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Bir nizamsızlıq, uğursuzluq yaranır. Bu da, öz növbəsində ümumi uğura təsir edir.
Universitet uğur hekayəsi yazırsa, bu, burada çalışan bütün insanlara verilən qiymətin ölçüsüdür. Bu baxımdan idarəetmə keyfiyyəti çox vacibdir. İdarəçi birləşdirici, qaynaqlayıcı olmalıdır. Yalnız bu zaman iş huzuru əldə edilə bilər.

- Fəaliyyətinizin təşkilati kültür hissəsindən bəhs etmənizi rica edəcəm... Nələr edirsiz bu sahədə?

- İdarəçi universitetə bürokratik təfəkkürlə yox, alim kimi baxırsa, O, universitet kültürünə ciddi töhfə verir. Universitetin kimliyinin formalaşması burada çalışan insanların hamısının nəyə inanıb-inanmamasından asılıdır. Məsələn, mənim arzum universitetinizi brend universitet etmək idi. Bu baxımdan biz beynəlxalq səviyyədə kriteriyaları əsas aldıq. İstər təhsil, istərsə də akademik baxımdan zəif cəhətlərimizi gücləndirməyə çalışdıq. Bu tədqiqatlar bu gün də müxtəlif ölçülərlə davam edir. Daim özümüzü yeniləməyə çalışırıq.

- Bəs Azərbaycanla, bizim universitetlərlə əməkdaşlıqlarınız varmı?

- Azərbaycanda bir neçə dəfə olmuşam. Universitetlərarası protokollar imzalamışıq. Bir neçə televiziya verilişində iştirak etmişəm. Azərbaycan bizim üçün çox önəmli ölkədir. Biz azərbaycanlı qardaş-bacılarımızı özümüzdən fərqli görmürük. Məsələn, mən vəzifəyə başlayanda burada bir nəfər də olsun azərbaycanlı tələbə yox idi. Mən şəxsən universitetimizi tanıtmaq üçün Azərbaycana getdim. Nəticə olaraq, indi bizim universitetdə müxtəlif fakültələrdə 736 azərbaycanlı tələbəmiz var. Əməkdaşlığımız bundan sonra da davam edəcək.

Şəhla Aslan (İbişova),
Araşdırmaçı jurnalist

MANERA.AZ